Çështja e përhershme e dhunës me bazë gjinore

Dhuna nuk njeh gjini – e megjithatë dhuna me bazë gjinore ekziston. A nuk është kjo një kontradiktë?
po dhe jo. Kjo varet tërësisht nga fokusi i vendosur në temën e dhunës. Po, sepse ka ende dhunë të qartë dhe të fortë me bazë gjinore, përkatësisht dhunë seksuale, dhunë në familje, përndjekje. Gratë këtu janë një grup vulnerabël. Kjo do të thotë se në shumicën dërrmuese të rasteve autori është burrë dhe viktima është grua. Kjo nuk ka ndryshuar.

Jo, sepse çdo person – pavarësisht gjinisë – mund të përjetojë dhunë dhe për rrjedhojë të bëhet viktimë. Dhuna është e pranishme kudo: në shtëpi, në punë, në kohën e lirë, në shkollë, në ushtri, në shtëpi. Megjithatë, burrat si viktima të dhunës në familje ose seksuale janë një temë tabu që nuk mund të trajtohet lehtë. Nuk përshtatet në idetë e zakonshme të shoqërisë sonë për maskulinitetin dhe shkakton shqetësim të madh.

Për çfarë arsye?
Dhuna në familje dhe dhuna seksuale nuk janë tema tërheqëse për t’u diskutuar me një birrë pas punës në një atmosferë të rastësishme. Kjo është arsyeja pse është edhe më e rëndësishme të shtyjmë përpara me masa dhe të ruajmë angazhimin tonë të palodhshëm për të luftuar dhunën dhe për të qëndruar në bisedë. Pikat e nisjes janë Konventa e Stambollit dhe Dita Ndërkombëtare Kundër Dhunës ndaj Grave më 25 Nëntor.

Agota Lavoyer shkruan në librin e saj të ri se çdo grua ka përjetuar ose përjetuar dhunë seksuale në jetën e saj. Çfarë mendoni për këtë deklaratë?
Ndalova te titulli i librit. Por sa më shumë që mendoja për këtë, aq më shumë kuptova se kjo ishte e vërtetë. Edhe para se të filloja të punoja me gratë e prekura nga dhuna, isha e vetëdijshme se shumë gra ishin të prekura. Megjithatë, ishte një zhgënjim i madh për mua të kuptoja se në sa situata, pothuajse rastësisht dhe me çfarë vetë-imazhi ndodhin kalimet e kufirit në lidhje me dhunën seksuale.

Pse të mos pyesni gratë në mjedisin tuaj nëse kanë pasur ndonjëherë një përvojë të ngjashme ndërkufitare në punë, në kohën e tyre të lirë, gjatë rrugës për në shtëpi ose duke luajtur sport? E bëra këtë kohët e fundit dhe u mahnita.

Çfarë ju bën të ndiheni?
Më duket jashtëzakonisht shqetësuese dhe më prek mua. Agota Lavoyer e quan atë kulturë përdhunimi, një shoqëri që jo vetëm pranon dhe legjitimon forma të caktuara të dhunës, por edhe zhvlerëson dhe fajëson të prekurit. Një shembull i qartë i kësaj mund të gjendet në kolonat e komenteve të gazetave ose në mediat sociale në lidhje me raportimin për sulmin seksual. Kjo nuk mund të jetë, kjo nuk duhet të jetë. Ne kemi ende një punë të madhe përpara për të ndërgjegjësuar problemin.

Çfarë mesazhesh ka për ju fushata sensibilizuese “Dhuna nuk njeh gjini” në punën tuaj të përditshme me gratë e prekura nga dhuna?
Gratë janë veçanërisht të ekspozuara ndaj dhunës me bazë gjinore dhe për këtë arsye janë veçanërisht të cenueshme. Gratë gjithashtu mund të jenë të pambrojtura. Është një aftësi e rëndësishme për t’u prekur në mënyrë që gjithçka të mos largohet dhe personi të ngurtësohet. Dhe megjithëse gratë nuk janë fajtore për dhunën, ende shumica e grave duhet të mbajnë pasojat e dhunës. Nëse vendosin të shpërthejnë, ky vendim shpesh e kthen përmbys tërë jetën e tyre. Disa shembuj të kësaj përfshijnë një arratisje në strehë, një lëvizje, vështirësi financiare për shkak se humbasin punën ose nuk janë në gjendje të punojnë për arsye familjare. Një vendim i tillë prek edhe jetën shoqërore dhe kulturore, marrëdhëniet me miqtë dhe të njohurit që shkëputen ose zhduken.

Cilat janë pasojat?
Ajo që mbetet dhe qëndron me ta për një kohë të gjatë është ndjenja e madhe e turpit dhe kujtimet traumatizuese. Klientëve u vjen turp që u ka ndodhur diçka e tillë. Ky turp bllokon. Ky turp është i vështirë për t’u kapërcyer. Fushata ndërgjegjësuese trajton një temë të rëndësishme dhe rrallë të diskutuar. Ne duhet ta marrim këtë top në diskutimin social dhe të vazhdojmë ta luajmë atë. Dhe të gjithë duhet ta marrin për zemër mesazhin e tretë të fushatës: Është e rëndësishme të merrni ndihmë. Pranimi i ndihmës nuk është një shenjë dobësie, por një shenjë fuqie dhe përgjegjësie. Dhe këto mesazhe janë të njëjta për të gjithë – pavarësisht nga gjinia.

Në gjysmën e parë të 2024-ës, qendra e këshillimit të grave trajtoi 20% më shumë raste se në gjysmën e parë të një viti më parë. Si e përballoni ju si ekip këtë barrë sasiore dhe cilësore?
Është shumë. Është punë e rëndësishme dhe është e rëndësishme për të gjithë ne që të jemi në gjendje t’u tregojmë atyre të prekur rrugët për të dalë nga dhuna dhe opsionet. Na lejohet të dëgjojmë, shoqërojmë dhe mbi të gjitha të besojmë të prekurit. Kjo vlerësohet shumë. Të gjithë janë shumë të përkushtuar dhe nuk e lejojnë veten të zbresin, edhe nëse në shumë raste pothuajse humbasim besimin tek e mira. Humori, dëgjimi i njëri-tjetrit, shkëmbimi i ideve nëpër ekipe dhe të qenit i vetëdijshëm për kufizimet tuaja, të gjitha ndihmojnë.